Większość z Was ma tę dziedzinę "obcykaną". ;)
Jednak wyjaśnię jeszcze poszczególne maści.
Podstawowe informacje
Maść koni determinowana jest przez kilkanaście genów, które dzielą się na grupy wg efektu fenotypowego.
Umaszczenie koni w literaturze dzieli się na trzy grupy:
- podstawowe: tzn. gen maści siwej, oraz geny z loci Aguti oraz Extension, dające umaszczenie kare, gniade i kasztanowate;
- rozjaśnione: locus Cream dający umaszczenia kare przydymione, izabelowate, jelenie, kremowe (cremello), perłowe (perlino) i kremowe przydymione. Do tej grupy należą również geny z locus Dun (bułane), Champagne (szampańskie) i Silver (srebrne), oraz niedawno odkryte nowe geny rozjaśniające, które nazwano Pearl czyli perłowe (recesywne) oraz Mushroom (pieczarkowe);
- wzory białej sierści: loci i geny warunkujące występowanie białych znaczeń, które dają albo mieszankę białych i barwnych włosów, tj.: umaszczenie dereszowate, lub w różny sposób rozmieszczone i różnej wielkości białe i barwne plamy dające maść białą, srokatą (loci Tobiano i Overo) oraz tarantowatą z loci "Leopard spotting complex".
Umaszczenia jednolite
- maść kasztanowata (cisawa): żółtaworuda lub rudobrązowa sierść, grzywa i ogon w tym samym odcieniu lub jaśniejsze, kończyny bez czarnego podpalania. Występują odmiany na kończynach i głowie.
- maść ciemnokasztanowata: często występuje u koni ras amerykańskich, koń ma ciemnobrązową sierść wraz z grzywą i ogonem, które mogą być nieco ciemniejszego odcienia
- maść gniada: sierść brązowa od jasnej do brunatnej i prawie czarnej, grzywa, ogon i dolne odcinki kończyn – czarne.
- maść skarogniada: sierść ciemna, prawie czarna. Mieszanka włosów czarnych i brązowych. Może występować jaśniejsze "podpalanie". Grzywa, ogon i dolne partie kończyn czarne
- maść izabelowata: barwa sierści żółtawa z jasnymi kończynami. Grzywa i ogon jaśniejsze, możliwe białe odmiany.
- maść bułana: żółtawa lub popielatobura sierść z czarnymi kończynami. W ogonie i grzywie włosy czarne zmieszane z maścistymi.
- maść kara: całkowicie czarna.
- maść siwa: występuje tylko wtedy, gdy jedno z rodziców było tej maści. Po urodzeniu koń ma którąś z maści podstawowych i z wiekiem siwieje. Do czasu pełnego osiwienia, sierść składa się z włosów białych i maścistych. To czy koń będzie siwy, da się sprawdzić u źrebaka – ma wtedy białe włoski na powiekach. Występuje też odmiana siwa jabłkowita: koń jest szarawy, a na a całym jego ciele występują jasne plamki.
- maść biała (zwana również "albino"): konie urodzone jako białe mają jasnobrązowe lub jasnoniebieskie oczy, różową niepigmentowaną skórę i jasne kopyta. Natomiast czerwone oczy, jak u prawdziwych albinosów, nie występują.
- maść palomino: nazwa pochodzi od amerykańskiej rasy/typu koni palomino, w Polsce określana jako izabelowata. Barwa sierści, ogona i grzywy jest równego koloru, mleczno-waniliowego, kremowego. Mogą występować odmiany, choć jest to dość rzadkie.
- maść myszata: sierść jednolicie szara, a grzywę i ogon czarne (maść występuje stosunkowo rzadko).
Umaszczenia złożone
- maść srokata (zwana także pstrokatą, łaciatą, krasą): obok plam maści jednolitej na skórze pigmentowej, występują białe plamy położone na skórze niepigmentowanej. Plamy te są najczęściej duże o nieregularnym kształcie, obejmujące również grzywę, ogon oraz kopyta. Występują od urodzenia. W zależności od maści jednolitej, tworzy się określenia maści karosrokatej, gniadosrokatej, bułanosrokatej.
- Typy umaszczenia srokatego:
- tobiano: biały koń z kolorowymi plamami na ciele, zaczynającymi się od głowy przez klatkę piersiową, łopatki po zad, często obejmują również kłodę. Nogi białe. Jest to najczęstsza odmiana.
- overo jest przeciwieństwem tobiano. Białe plamki maja nieregularny kształt i postrzępione brzegi. Zaczynają się na bokach i brzuchu konia rozchodząc się przez kark, kłodę i zad.
- tovero: połączenie dwóch pozostałych typów, lecz żeby je stwierdzić rodzice takiego konia muszą mieć dokumenty.
- maść tarantowata: na całkowicie lub częściowo białej sierści występują nieregularnie rozmieszczone niewielkie, ciemne plamy.
Koń maści tobiano
Umaszczenia mieszane
- maść dereszowata (pleśniawa): włosy białe i maściste wymieszane są w proporcji 1:1. Głowa, szyja i kończyny mają przewagę włosów maścistych (gniadych, karych lub kasztanowatych), natomiast tułów białych. W odróżnieniu od maści siwej, dereszowate umaszczenie występuje od urodzenia. W zależności od maści zasadniczej, wyróżnia się następujące odmiany: gniadodereszowata, kasztanowatodereszowata, karodereszowata, bułanodereszowata, izabelowatodereszowata. Ciekawostką jest to, że ilość włosów białych zależna jest od pory roku.
- maść siwa w hreczce: na siwym koniu występują brązowe lub czarne małe plamki.
Odmiany
U koni występują też białe plamy w umaszczeniu podstawowym. Wyróżnia się:
- skarpetkę – odmiana na nodze konia w formie białego pasa obejmującego pęcinę;
- koronkę – odmiana na nodze konia w formie wąskiego białego paska obejmującego nasadę kopyta;
- pończoszkę – odmianę na nodze konia w formie wąskiego białego pasa obejmującego staw skokowy;
- gwiazdkę – odmiana na pysku konia w formie pojedynczej białej plamy występującej mniej więcej na wysokości oczu;
- chrapkę – odmiana na pysku konia w formie pojedynczej białej plamy pomiędzy chrapami (nozdrzami) konia;
- łysinę – odmiana na głowie konia w formie podłużnego białego pasa ciągnącego się wzdłuż całego pyska; może być wąska lub szeroka; szeroka zwykle jest szerokości odległości między oczami konia;
- strzałkę – odmiana na pysku konia w formie podłużnego białego pasa o rozszerzonym górnym końcu, zwężającego się ku dołowi; zwykle zaczyna się nieco powyżej oczu konia;
- latarnię – odmiana na pysku konia podobna do szerokiej łysiny, jednak zachodząca częściowo na oczy i pysk konia, lekko rozszerzona u góry.
Odmiany na głowie
Odmiany na kończynach
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz